Alles wat je wil weten over rauwe cacaopoeder
In het kort
Cacaopoeder wordt gemaakt van de cacaobonen die groeien in de vruchten van de cacaoboom. Door de wijze waarop “normale” cacao wordt verwerkt in fabrieken, gaan er veel gezonde voedingstoffen verloren. Daarom wordt rauwe cacao wel beschouwd als een superfood en normale cacao niet. Rauwe cacaopoeder is rijk aan vezels, eiwitten en antioxidanten. Het is een simpele en gezonde toevoeging aan je dieet, hoewel je in het begin vast even moet wennen aan de natuurlijke smaak van rauwe cacao. Om een duurzame toekomst te waarborgen is het van belang om alleen biologische cacao te consumeren. Dankzij onze certificatie van Skal Biocontrole weet je zeker dat het biologisch rauwe cacaopoeder van Superfood4Me voldoet aan de strenge eisen.
Wat is cacao?
Cacao kennen we natuurlijk allemaal als het belangrijkste ingrediënt van chocolade. Cacao is afkomstig van de cacaoboom (Theobroma cacao). Deze bomen groeien in een tropisch klimaat, met name in Midden- en Zuid-Amerika. Het is een veeleisende boom. Het moet vochtig zijn, maar niet te vochtig. De boom houdt van warmte, maar wil absoluut niet in de volle zon staan. De boeren hebben vaak zogenaamde “schaduwbomen” op de plantages die de cacaobomen beschermen tegen de zon, maar ook hevige neerslag.
Als alle condities precies juist zijn, groeit de cacaoboom het best. Je kan een blije cacaoboom herkennen aan de hoeveelheid cacaovruchten. Deze groeien direct aan de stam van de boom. De vruchten zijn ovaal van vorm en ongeveer zo groot als een voetbal. Ze zijn eerst groen, maar kleuren geel-oranje wanneer ze rijp zijn. In het midden van de cacaovrucht groeien de cacaobonen, de zaden van de cacaoboom.
Oogsten
Gemiddeld duurt het vijf maanden voordat een cacaovrucht rijp is. Alleen de vruchten die overduidelijk rijp zijn, worden geoogst. De cacaobonen van onrijpe cacaovruchten zijn namelijk nog zuur en bitter van smaak. De rijpe cacaovruchten worden voorzichtig met de hand geoogst, om de boom niet te beschadigen. De boom groeit namelijk het hele jaar door en kan elke zes maanden worden geoogst. De geoogste cacaovruchten worden door de boeren geopend, vaak nog handmatig met behulp van een groot mes. De schil van de vrucht is vrij hard en ongeveer drie centimeter dik. Afhankelijk van het soort cacaoboom, bevat een gemiddelde vrucht tussen de dertig en vijftig cacaobonen in een zoete, witte pulp.
Gisten
De cacaobonen worden uit de vrucht geschept waarna ze ongeveer vijf dagen moeten gisten. De bonen en witte pulp worden onder een plastic zeil gelegd. Voorheen, en nog steeds op kleine plantages, werden hiervoor grote bananenbladeren gebruikt in plaats van een zeil. Door het afdekken wordt het warm waardoor de cacaomassa begint te gisten. De natuurlijke suikers reageren met zuurstof, terwijl de witte pulp langzaam vloeibaar wordt en wegvloeit. Door het gisten verandert niet alleen de kleur van de cacaoboon, maar ook de chemische samenstelling. De boon wordt minder zuur en begint al naar chocolade te smaken.
Drogen
Vervolgens worden de cacaobonen verspreid over grote platen, waar ze ongeveer een week kunnen drogen in de zon. Een vochtige cacaoboon is flexibel, terwijl een gedroogde cacaoboon hard en bros is.
Exporteren
Eenmaal gedroogd worden de restjes van de vrucht en beschadigde bonen handmatig apart gehouden. De afgekeurde bonen worden niet weggegooid. Ze worden bijvoorbeeld lokaal gebruikt als compost voor de volgende oogst. De goede bonen worden verpakt en geëxporteerd naar fabrieken over de hele wereld waar ze verder worden verwerkt.
Verwerken
Doorgaans worden de cacaobonen geroosterd, gepeld en vermalen tot een stroperige pasta, ook wel cacaomassa genoemd. Met behulp van een pers, wordt het vet (cacaoboter) gescheiden van de vaste stoffen. De ontvette cacaomassa wordt vervolgens fijngemalen tot poeder en gezeefd om eventuele klontjes te verwijderen.
De wijze waarop de cacaobonen in de fabrieken worden verwerkt, bepaalt of we het eindproduct, zoals cacaopoeder, mogen beschouwen als een superfood.
Wat is het verschil tussen normale cacao en rauwe cacao?
Het grootste verschil tussen normale en rauwe cacao is de wijze waarop de cacaobonen, en later de cacaomassa, worden verwerkt in de fabrieken.
Normale cacao wordt op hoge temperatuur (150 graden Celcius) geroosterd en gealkaliseerd om de smaak en houdbaarheid te verbeteren. Rauwe cacao daarentegen wordt niet gealkaliseerd en vaak ook niet geroosterd. Als het wel wordt geroosterd, gebeurt dit op maximaal 40 graden Celcius. Hierdoor blijven de meeste voedingsstoffen behouden.
Alkalisatie
Alkalisatie is een proces waarbij de pH-waarde van het voedingsmiddel wordt verhoogd, waardoor de zuurgraad wordt verlaagd. Bij cacao wordt bijvoorbeeld kaliumcarbonaat toegevoegd aan de cacaomassa. Dit vermindert de bitterheid, verbetert de zachtheid van de cacao en zorgt voor een donkere kleur. Bovendien kan gealkaliseerde cacao beter oplossen in water dan niet-gealkaliseerde cacao, waardoor het makkelijker kan worden verwerkt in dranken en andere voedingsmiddelen. Dit is natuurlijk een groot voordeel voor de voedingsindustrie.
Slecht voor de kwaliteit
Het grote nadeel van het roosteren en alkaliseren van cacao is dat een groot deel van de voedingsstoffen verloren gaat. En dat is natuurlijk ontzettend zonde. De hittegevoelige antioxidanten en enzymen die van nature in cacaobonen voorkomen, worden door het roosteren en alkaliseren vernietigd waardoor hun voedingswaarde afneemt. Bovendien kan het roosteren van cacao leiden tot een verlies van andere voedingsstoffen, zoals magnesium, ijzer en zink.
Daarom wordt alleen rauwe cacao beschouwd als echte superfood.
Een Nederlands tintje
De techniek van alkalisatie is in 1828 ontwikkeld door de Nederlander Coenraad Johannes van Houten (1801 – 1887). Hierdoor wordt het het in voedingsindustrie ook wel ‘Dutching’ of ‘Dutch-processing’ genoemd. Het wordt tegenwoordig over de hele wereld gebruikt, voornamelijk om de houdbaarheid van voedingsmiddelen te verlengen. Het krijgt echter ook steeds meer kritiek, vanwege de negatieve effecten op de voedingswaarde van deze voedingsmiddelen.
Is cacao gezond?
Nu we weten waar cacao vandaan komt en hoe het tot cacaomassa en uiteindelijk tot poeder wordt verwerkt, staat de volgende vraag centraal: hoe gezond is cacaopoeder?
Om te beginnen, pak ik de voedingswaarde van onze biologisch rauwe cacaopoeder erbij. Daar vallen een aantal getallen op. Rauwe cacaopoeder bevat namelijk best veel voedingsvezels en eiwitten, maar juist weinig suiker en zout.
| Gemiddelde waarde | per 100 g |
|---|---|
| Energie (in KJ/kCal) | 1295 / 309 |
| Vetten | 10 g |
| waarvan verzadigde vetzuren | 6,95 g |
| Koolhydraten | 14 g |
| waarvan suikers | 0,9 g |
| Vezels | 42 g |
| Eiwitten | 20 g |
| Zout | 0,02 g |
Vezels
Vezels zijn een belangrijk onderdeel van een gezond dieet. Ze zijn onder andere nodig voor een goede spijsvertering, zorgen voor een verzadigd gevoel na het eten en helpen bij het verminderen van de opname van suikers in het bloed.
Volwassen vrouwen wordt geadviseerd minimaal 25 gram vezels per dag te eten, volwassen mannen minimaal 30 gram per dag.
Eiwitten
En eiwitten gebruikt ons lichaam onder andere als bouwstenen van onze spieren, botten, huid, haar, nagels en andere weefsels. Maar ook spelen eiwitten een rol bij het transport van diverse stoffen in ons bloed. Bijvoorbeeld zuurstof vanuit onze longen naar alle cellen. Daarnaast spelen eiwitten een cruciale rol binnen ons afweersysteem, aangezien de antilichamen (afweerstoffen) eiwitten zijn.
Toegevoegde suiker
Toch is het niet aan te raden om elke dag een reep chocolade te eten. Jammer hé!
Hoewel pure chocolade wel puur wordt genoemd, is het totaal niet puur. Het mag al pure chocolade worden genoemd als het voor 35% bestaat uit cacao. Het is dus meer een marketingterm.
Zowel pure, melk als witte chocolade is vooral ongezond door de toegevoegde suikers. Want er wordt nogal wat suiker aan toegevoegd. Dat kunnen we zelf vrij makkelijk controleren door naar de voedingswaardes te kijken van een 100% pure chocoladereep en van een willekeurige melk chocoladereep.
Wat we zien is dat de 100% pure chocoladereep slechts 0,5 gram suiker per 100 gram bevat. De willekeurige melk chocoladereep bevat 49 gram suiker per 100 gram. Een normale ““pure”” chocoladereep en een witte chocoladereep doen het niet veel beter met respectievelijk 41 gram en 55 gram suiker per 100 gram.
Goed, ik sluit mijn tirade af dat ik begrijp dat veel mensen chocolade eten. Het is lekker, ik neem zelf soms ook een stukje pure chocolade. Maar onthoud goed dat je eigenlijk alleen de toegevoegde suiker en de zachte structuur lekker vindt. Gelieve je consumptie van chocolade dus tot een minimum beperken.
Antioxidanten
Naast vezels en eiwitten, is rauwe cacaopoeder rijk aan antioxidanten. Deze beschermen ons tegen schadelijke stoffen van buitenaf, ook wel de vrije radicalen genoemd. Denk hierbij aan beschadigingen door normale stofwisselingsprocessen in ons lichaam en door blootstelling aan vervuiling, zonlicht en andere omgevingsfactoren. Nogmaals, vrije radicalen zijn hittegevoelig en gaan kapot als de cacaobonen worden geroosterd in de fabriek.
Flavanolen
Cacaopoeder bevat een bepaald soort antioxidanten, die we flavanolen noemen. Flavanolen behoort tot de groep flavonoïden. Dit is een verzamelnaam voor een groep plantaardige stoffen die bekend staan vanwege de antioxidante eigenschappen. Flavanolen kan je bijvoorbeeld ook terugvinden in groene thee, rode wijn en sommige soorten fruit.
Er zijn aardig wat onderzoeken gedaan naar flavonoïden en de (mogelijke) gezondheidsvoordelen. Zo wordt er onder andere beweerd dat flavonoïden de insulinegevoeligheid verhoogd, wat het risico op diabetes type 2 kan verlagen. En het zou een beschermend effect hebben als het gaat om het ontwikkelen van kanker en hart- en vaatziekten. Daarnaast zou het de cholesterol verlagen, wat ook weer het risico op hart- en vaatziekten verlaagd.
Het zou fantastisch zijn als dit allemaal waar blijkt te zijn, maar we weten het simpelweg nog niet. Om het altijd (te) kritische Voedingscentrum te citeren: “Flavonoïden zouden allerlei positieve effecten op de gezondheid hebben, maar het bewijs hiervoor is onvoldoende.”
Theobromine
Dit stofje komt van nature voor in cacaopoeder. Het stimuleert onder andere ons centrale zenuwstelsel en verwijd onze bloedvaten. Dit zou je kunnen merken aan een hogere alertheid en betere focus. Het effect is vergelijkbaar met dat van cafeïne.
Het verwijden van de bloedvaten komt doordat theobromine zorgt dat de spiercellen van onze bloedvaten ontspannen. Hierdoor ontstaat er meer ruimte voor het bloed en kan het beter door je lichaam worden rondgepompt. Dit heeft als resultaat dat je bloeddruk daalt. Helaas is dit effect slechts tijdelijk.
Door de hogere bloedtoevoer, wordt er meer zuurstof en glucose geleverd aan de hersenen. Dit versterkt het stimulerende effect op je hersenen.
Theobromine is ook het stofje dat cacao/ chocolade giftig maakt voor veel huisdieren. Hoewel mensen theobromine makkelijk kunnen afbreken, doen bijvoorbeeld honden, katten en paarden dat veel langzamer. Houd cacaopoeder dus altijd buiten bereik van dieren.
Hoe cacaopoeder gebruiken?
Rauwe cacaopoeder is een simpele en gezonde toevoeging aan bijvoorbeeld je yoghurt, muesli, kwark, smoothie of fruitsalade. Je kan het ook gebruiken op pannenkoeken of om desserts meer smaak te geven. Net zoals “normale” cacaopoeder en chocolade kan je ook bakken met rauwe cacaopoeder. Ontdek bijvoorbeeld onze heerlijke fudge met dadels, walnoten en jawel: rauwe cacaopoeder!
Houd er wel rekening mee dat als je de rauwe cacaopoeder gaat verhitten, in bijvoorbeeld een oven, een deel van de gezonde voedingsstoffen verloren gaat.
Hoeveel gram cacaopoeder per dag?
Tenzij anders voorgeschreven dagelijks 1 tot 2 eetlepels (ongeveer 10 tot 20 gram) rauwe cacaopoeder verwerken in bijvoorbeeld een shake, yoghurt of smoothie.
Rauwe cacaopoeder recepten
Hoewel rauwe cacaopoeder een veelzijdig ingrediënt is dat gemakkelijk in je dieet kan worden opgenomen, kan je het ook gebruiken voor je baksels. Inspiratie nodig? Ontdek dan onze originele recepten met rauwe cacaopoeder.
Hoe smaakt rauwe cacaopoeder?
Wie de zoete smaak van chocolade verwacht, zal bij het proeven van rauwe cacaopoeder even schrikken. Onze rauwe cacaopoeder bevat namelijk geen toevoegingen, het is 100% puur biologisch rauwe cacaopoeder. Door het gebrek aan toegevoegde suikers, is rauwe cacaopoeder enigszins bitter van smaak.
Velen moeten in het begin wel even wennen aan de smaak. Je proeft hoe cacao van nature smaakt. Liefhebbers spreken vaak over het proeven van ondertonen van bessen, citrusvruchten en noten. Dit komt waarschijnlijk door de aanwezigheid van flavonoïden, zoals hierboven beschreven.
Rauwe cacaopoeder kopen
Het zal je misschien verbazen, maar Nederland is de grootste importeur van cacaobonen ter wereld. Volgens het CBS importeerden wij in 2018 maar liefst 1,1 miljard kilogram cacaobonen! Goed voor bijna een kwart van de wereldwijde cacaoboon import. Het merendeel van deze cacaobonen wordt geïmporteerd uit West-Afrika, waar de export van cacao voor lokale boeren een belangrijke inkomstenbron is. Helaas heeft de productie van cacao ook negatieve effecten, zoals lage lonen voor de boeren en kinderarbeid op de plantages. Bovendien leidt de grote vraag naar cacao tot ontbossing.
Om een duurzame toekomst te waarborgen, is het van belang om biologisch geproduceerde cacao te consumeren. Bij Superfood4Me kun je erop vertrouwen dat onze rauwe cacaopoeder biologisch geproduceerd is en voldoet aan de strenge eisen van Skal Biocontrole.
-20%
Wij zijn benieuwd naar jullie ervaringen met cacaopoeder! Wat vind je van deze blog? Heb je na het lezen nog vragen of toevoegingen? We horen graag van jullie 🙂